در كيفيت غيبت امام عصر (عج) 3 ديدگاه وجود دارد :

الف ) نبودن حضرت در اين عالم ماده :

به معناي اينكه ايشان از اين عالم به عالم هورقليا ارتقاء يافته است و هر وقت نوع انسانيت به سن بلوغ رسيد و كدورات اين عالم را رها نمود و استعداد ملاقات و مشاهده امام عر را پيدا كرد ، حضرت را مشاهده خواهند نمود . اين ديدگاه از نظر برخي از شيخيه مي باشد و با براهين عقلي و نقلي امامت مبني بر لزوم وجود حجت خدا در هر زمان ، آن هم در همين عالم سازگاري نداشته و مردود است.

ب) خفاء شخصي :

يعني غيبت به صورت خفاء شخصي است و با اين كه حضرت در همين عالم زندگي مي كنند اما به گونه اي هستند كه قابل رؤيت نمي باشند و كسي نمي تواند ايشان را ببيند .

ظاهر برخي از روايات مثل تعبير « لا يري جمه ؛ با جسمش ديده نميشود » از امام رضا (ع) يا تعبير « انكم لا ترون شخصه ؛ همانا شما ايشان را نمي بينيد . » از امام حسن عسگري (ع) تاكيد كننده اين نظريه مي باشد .

ج ) خفاء عنواني :

خفاء و غيبت حضرت به معناي ناشناخته بودن حضرت است همانند غيبت حضرت يوسف (ع) كه بين مردم زندگي مي كردند و او را مي ديدند اما حتي برادرانش وي را نمي شناختند.

روايات متعددي بر اين ديدگاه دلالت دارند . صريح ترين روايت در اين زمينه بيان امام صادق (ع) است كه مي فرمايند :

« همانا در قائم شباهتي از يوسف وجود دارد … يوسف سلطان مصر بود . بين او و پدرش 18 روز راه بود و اگر خداي تعالي مي خواست جاي او را به وي نشان دهد بر آن كار توانا بود . به خدا سوگند وقتي مژده يوسف را به يعقوب و فرزندانش دادند ، آن راه را در 9 روز در نورديد و ود را به مصر رسانيدند. پس چگونه انكار مي كنند كه خداي تعالي با حجتش همان كند كه با يوسف كرد . او در بازارهايشان راه مي رود اما او را نمي شناسند تا آنكه خداي تعالي اذن مي فرمايد كه خود را به آنان معرفي نمايد ، همچنان كه به يوسف اذن داد و به آنها گفت آيا مي دانيد كه در ناداني با يوسف و برادرش چه كرديد ؟ گفتند آيا تو يوسفي گفت آري من يوسفم و اين هم برادر من است. »

غيبت حضرت ولي عصر (ع) ، بنياد فرهنگي حضرت مهدي موعود ، ص 5 .