إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ شَيْئًا (60 مريم )
ترجمه : مگر آنان كه توبه كرده و ايمان آورده و كار شايسته انجام دادند كه آنان به بهشت درمى ‏آيند و ستمى بر ايشان نخواهد رفت.

نكات : توبه واجب است زيرا فرمان خداست .
قبول توبه واقعي قطعي است ، زيرا نمي توان باور كرد كه ما به امر او توبه كنيم ولي او نپذيرد.
خداوند هم توبه مي پذيرد هم كساني را كه بسيار توبه مي كنند دوست دارد.
توبه رمز رستگاري است .
توبه وسيله تبديل سيئات به حسنات است .
توبه بايد با عمل نيك همراه باشد .

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسي‏ أَنْ يَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً ( 79 اسراء)

ترجمه: و بعضی از شب را به خواندن قرآن (در نماز) بیدار و متهجّد باش، که نماز شب خاص توست، باشد که خدایت تو را به مقام محمود (شفاعت کبری) مبعوث گرداند.

نكات:
نماز شب از نمازهاي بسيار با فضيلت است.
تمام انبيا نماز شب داشتند .
نماز شب رمز سلامتي بدن و روشنايي قبر است .
نماز شب گناه روز را محو مي كند و نور قيامت است.
نماز شب در اخلاق ،‌رزق ، برطرف شدن اندوه ، اداي دين و نور چشم موثر است.
امام صداق (ع) فرمودند: شرف مومن ، نماز شب است و عزتش ، آزار و اذيت نكردن مردم.

 اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهي‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ  (45 عنكبوت )

ترجمه : آنچه را از این کتاب به سوی تو وحی شده تلاوت کن ، و نماز را برپا دار ، زیرا نماز از گناهان بزرگ و آنچه ( در شرع و عقل ) ناپسند است بازمی دارد ، و البته در یاد خدا بودن انسان ، و یادکردن خدا انسان را بزرگتر است ، و خدا می داند چه می کنید. 

نكات :

1- ريشه تمام منكرات غفلت است و در آيه  179 سوره انعام انسان غافل را از حيوان بدتر شمرده است . ( اولئك كالانعام بل هم اضل اولئك هم الغافلون ) ونماز چون ياد خدا و بهترين وسيله غفلت زدايي است، پس زمينه منكرات را از بين مي برد.

2- اقامه نماز و داشتن رنگ  الهي مانع از گرفتن رنگ شيطاني است .

3- در كنار نماز معمولا توصيه به زكات شده است كه فرد را از بخل و بي تفاوتي در برابر محرومان رها مي سازد .

4- نماز داراي احكام ودستوراتي است كه رعايت هر يك از آن ها انسان را از بسياري از گناهان باز مي دارد :

شرط حلال بودن مكان و لباس نمازگزار ، انسان را از تجاوز به حقوق ديگران باز مي دارد .

شرط اخلاص ، انسان را از شرك و ريا باز مي دارد .

شرط قبله ، انسان را از بي هدفي و به هر سو توجه كردن باز مي دارد.

وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبيلَ.
(فرقان آيه 17 )
ترجمه : و ( به یاد آر ) روزی که ( خداوند ) آنها را و آنچه را که به جای خدا می پرستیدند ( از بتان و ستارگان و مسیح و فرشتگان ) گرد می آورد ، پس ( به معبودها ) می گوید: آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید ( و به عبادت خویش فرا خواندید ) یا آنها خود راه را گم کرده اند؟
نكات :
عوامل گمراهي وانحراف

نكات :
در قرآن عوامل گمراهي وانحراف چنين معرفي شده اند :
رفيق بد ( لقداضلني عن الذكر ) دوست بد مرا گمراه كرد.
هوا وهوس ( ولا تتبع الهوي فيضلك عن سبيل الله ) از هوس هاي خود پيروي نكن كه تو را از راه خدا منحرف مي كند .
دانشمندان منحرف ( ويكتبون الكتاب بايديهم ثم يقولون هذا من عندالله ) مطالبي را با دست خود مي نويسند و مي گويند اين از طرف خداست
اكثريت گمراه ( و ان تطع اكثر من في الارض يضلوك عن سبيل الله ) اگر از اكثريت كساني كه در زمين هستند پيروي نمايي تو را از راه خدا منحرف مي كنند .
والدين گمراه ( انا وجدنا آباءنا ….. و انا علي آثارهم مقتدون ) همانا ما والدين خود را بت پرست يافتيم و به آنان اقتدا كرديم .

يا بَني‏ آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَيْکُمْ لِباساً يُواري سَوْآتِکُمْ وَ ريشاً وَ لِباسُ التَّقْوي‏ ذلِکَ خَيْرٌ ذلِکَ مِنْ آياتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّکَّرُونَ
(آيه 26 اعراف )
ترجمه :ای فرزندان آدم ، به یقین بر شما لباسی که عورت های شما را بپوشاند و لباسی که زیب و زیور شما باشد نازل کردیم ( مواد اولیه آن را در زمین آفریدیم و استعداد تهیه آن را به شما دادیم ) و البته لباس تقوی بهتر است. اینها از آیات و نشانه های خداوند ( برای مردم ) است ، باشد که متذکر شوند.
نكات :‌
توجه به نعمت هاي الهي عامل عشق به خدا و دوري از غفلت است.
لباس زماني نعمت الهي است كه بدن را بپوشاند.
معنويت در كنار ماديت ،‌تقوا در كنار زينت لازم است . ( ريشاً وَ لِباسُ التَّقْوي ) وگرنه لباس مي تواند وسيله اسراف ،‌تكبر،‌ فساد ،‌ خودنمايي ،‌ مدپرستي، شهوتراني ،‌فخرفروشي و امثال آن شود.
آن گونه كه در لباس مادي پوشش عيوب ، حفاظت از سرما و گرما و زيبايي مطرح است تقوا هم عامل پوشش عيوب است هم نگهدارنده از گناه و هم مايه زيبايي معنوي انسان مي باشد.

بسم الله الرحمن الرحيم

آيه :‌کُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ (‌آيه 110 آل عمران )
ترجمه :‌ شما ( مسلمان ها ) بهترین گروهی هستید که ( از جانب خدا ) بر مردم ( جهان ) پدیدار شده اید ، به کار پسندیده امر می کنید و از کار زشت بازمی دارید و به خدا ( در آنچه نازل کرده ) ایمان می آورید. و اگر اهل کتاب نیز ایمان می آوردند البته برایشان بهتر بود برخی از آنها مؤمن اند و بیشترشان نافرمانند.

نكات : بهترين امت بودن با شعار نيست ، با ايمان و امر به معروف و نهي از منكر نيست .
امر به معروف و نهي از منكر به قدري مهم است كه انجام آن معيار امتياز امت هاست .

در جواب بخش  نخست سوال اين پاسخ از امام رضا (ع) نقل شده است . به 5 دليل روزه گرفتن بر مردم واجب شده است :

1- درد گرسنگي و تشنگي را بيابند و درك كنند .

2- با درك درد ياد شده ، بر فقر و نياز در آخرت پي ببرند ؛ يعني آن را دليل بر احتياجشان در آخرت قرار دهند .

3- بدين وسيله روزه دار خاشع و ذليل و فروتن شده ، در ضمن بر آنچه از ناحيه گرسنگي و تشنگي به وي متوجه مي شود صاحب اجر و عارف و صابر شود . در نتيجه مستحق ثواب مي شود . البته فوايد ديگري نيز در آن هست از قبيل جلوگيري از طغيان شهوات و كنترل هواها

4- روزه براي روزه داران ، در دنيا بر اداي تكاليف ، واعظ و راضي كننده ايشان است و در آخرت دليل و راهنماست . براي روزه دار در اين دنيا ، موجب عبرت و موعظه و تمريني باشد براي آماده سازي آنان به انجام دادن تكاليف

5- بدين وسيله روزه دار سختي گرسنگي و تشنگي بر اهل فقر و مسكنت را در دنيا لمس مي كند و اين باعث ميشود آنچه حقوق مالي و طلب فقرا از اوست بپردازد.

امام رضا (ع) در پاسخ به بخش دوم سوال نيز مي فرمايند :

1- قرآن در ماه رمضان نازل شده است .

2- در اين ماه حق تعالي بين اهل حق و باطل تفرقه انداخته است . همان طور كه خود در قرآن مي فرمايد : ماه رمضان ماهي است كه قرآن براي راهنمايي مردم ونشانه هاي هدايت و فرق ميان حق وباطل در آن نازل شده است .

3- ليله القدر در اين ماه است كه ازهزار ماه بهتر بوده و در آن هر فرمان حكيم تفريق و توزيع مي شود و آن ابتداي سال بوده و آن چه ازخير و شر ضرر و منفعت و نيز روزي و مرگ در آن براي انسان مقرر مي شود از اين رو به آن ليله القدر گويند.      

منبع ‌:سبك زندگي، محمدباقر پوراميني

در روایت از امام صادق (ع) داریم که روزه هوس را می کشد « فالصوم یمیت هوی النفس» یکی از امتیازات مومنین وارسته این است که اصلا  گرفتار میل های پست نیستند و روزه چنین هنری را دارد.

« و شهوه الطبع » روزه ؛ شهوت و میل های سرکش و افراطی طبع و طبیعت و بعد حیوانی شما را می کشد .

« و فیه حیاه القلب » و در روزه حیات هست . با روزه درک و فهم عوض می شود . با روزه وجود عالم غیب و ملائکه و قیامت را به نحوی و تا حدی حس می کنیم . چون وقتی قلب زنده شد ادراک حقایق عالیه برایش میسر می شود . ادراک بیشتر آن حقایق بستگی به شدت حیات قلب دارد .

« و طهاره الجوارح » روزه ؛ موجب طهارت اعضا و جوارح می شود ، اعضای بدن از کارهای زشت باز می ماند. قلب روزه دار آن چنان اعضایش را در کنترل دارد که آن اعضا به اعمال ناپاک نمی افتند . دل انسان بر اعضایش حاکم است نه هوس انسان.

« و عماره الظاهر و الباطن » روزه ؛ هم ظاهر را از سنگینی و بد قواره بودن در می آورد و هم باطن را از میل های ظلمانی آزاد و نورانی می کند . هم باطن متعادل می شود و هم ظاهر تابع باطن می گردد.

« و زیاده التضرع » روزه ؛ زاری و تضرع در پیشگاه پروردگار را می افزاید ، قلب آدم از قساوت در می آید و میل به نیایش با حق در آن پیدا می شود .

روزه دریچه ای به عالم معنا ، اصغر طاهر زاده